Ποιανού οι φόροι αυξάνονται; του Immanuel Wallerstein

Όλοι γνωρίζουμε το παλιό ρητό “τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο εκτός από τον θάνατο και τους φόρους”. Οι περισσότεροι όμως από εμάς κάνουμε ότι μπορούμε για να αποφύγουμε και τα δύο. Οι φορολογία είναι μια ιδιαίτερα μη δημοφιλής πρακτική και σχεδόν κανένας δεν παραπονιέται για το ότι φορολογείται λίγο. Το πρόβλημα όμως είναι πως όλοι μας απολαμβάνουμε τα αγαθά τα οποία πληρώνονται από τους φόρους.


Πρόσφατα στην Γαλλία παρουσιάστηκαν κάποια ιδιαίτερα ενδιαφέροντα αποτελέσματα δημοσκοπήσεων. Η Γαλλία είναι από τις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά φορολογίας στον κόσμο. Παρόλα αυτά, η πλειοψηφία του πληθυσμού πιστεύει πως η περαιτέρω αύξηση της φορολογίας είναι αναπόφευκτη. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως ενώ η Γαλλία κυβερνάται από δεξιά κυβέρνηση, οι δεξιοί ψηφοφόροι περιμένουν αύξηση της φορολογίας σε μεγαλύτερα ποσοστά απ' ότι οι αριστεροί ψηφοφόροι.

Είναι γεγονός ότι η οποιαδήποτε κυβέρνηση στον κόσμο σήμερα, είτε εθνική, είτε τοπική, δεν διαθέτει αρκετό εισόδημα ώστε να ικανοποιήσει τα έξοδα τα οποία απαιτούνται για να ικανοποιήσει της υποσχέσεις της προς τους ψηφοφόρους. Έτσι, οι κυβερνήσεις αυτές αναγκάζονται, είτε να δανειστούν, με αποτέλεσμα να βυθίζονται ακόμα περισσότερο στο χρέος, είτε να μειώσουν τα έξοδα σε βάρος μερίδας του πληθυσμού. Παρόλα αυτά, ούτε ο δανεισμός, αλλά ούτε και η μείωση των εξόδων φαίνεται να επαρκούν.

Το αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι οι απανταχού κυβερνήσεις αυξάνουν τους φόρους και ότι θα συνεχίσουν να τους αυξάνουν για τα επόμενα χρόνια. Οι περισσότερες όμως από αυτές αρνούνται αυτή την πραγματικότητα. Πως όμως μία κυβέρνηση μπορεί να αποκρύψει την αύξηση της φορολογίας? Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να επιτευχθεί αυτό.

Ο πρώτος τρόπος είναι να αυξηθεί των κόστος των υπηρεσιών που προσφέρονται από τις κυβερνήσεις. Εάν μία κυβέρνηση αυξήσει τα τέλη για μία άδεια ή για ένα έγγραφο, αυτό αντιστοιχεί σε έμμεση αύξηση φόρου σε αυτόν που έχει ανάγκη το έγγραφο ή την άδεια.

Ένας δεύτερος τρόπος είναι η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Με αυτό τον τρόπο κάποιος ο οποίος θα έβγαινε στην σύνταξη, θα συνεχίσει να εργάζεται για περισσότερα χρόνια και έτσι θα πληρώνει και περισσότερο φόρο.

Ένας ακόμα τρόπος είναι η μείωση των κρατικών χρηματοδοτήσεων. Για παράδειγμα εάν μία κυβέρνηση είχε υποσχεθεί χρηματοδότηση στις μικρές επιχειρήσεις, η διακοπή των χρηματοδοτήσεων αντιστοιχεί σε αύξηση φόρου προς τις επιχειρήσεις, η οποία σε πολλές περιπτώσεις μεταφράζεται σε αύξηση των τιμών των προϊόντων. Οι επιχειρήσεις αναγκάζονται να αυξήσουν τις τιμές για να διατηρήσουν τα έσοδα τους στα επίπεδα πριν της διακοπής των κρατικών επιδοτήσεων. Επιπλέον στην περίπτωση όπου οι παραλήπτες της επιδότησης είναι οι πολίτες, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση του επιδόματος ανεργίας, αυτό αντιστοιχεί σε έμμεση αύξηση της φορολογίας των πολιτών.

Η σημαντικότερη όμως μείωση των κρατικών επιδοτήσεων γίνεται με την μείωση της χρηματοδότησης προς την τοπική αυτοδιοίκηση. Η πρακτική αυτή έχει ως αποτέλεσμα την μετατόπιση μέρους της φορολογίας από το εθνικό στο τοπικό επίπεδο. Η τοπική αυτοδιοίκηση χάνοντας μέρος της κρατικής χρηματοδότησης αναγκάζεται, είτε να αυξήσει τους τοπικούς φόρους, για παράδειγμα τους φόρους ιδιοκτησίας, είτε να μειώσει τα έξοδα της, όπως για παράδειγμα τη χρηματοδότηση προς της πρωτοβάθμια εκπαίδευση, είτε να αυξήσει το κόστος των υπηρεσιών της προς τους δημότες.

Σε περίπτωση, για παράδειγμα, όπου η τοπική αυτοδιοίκηση ξοδεύει λιγότερα για τη δημόσια παιδεία είναι λογικό να υποθέσουμε ότι η ποιότητα της δημόσιας παιδείας θα μειωθεί. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τα πλουσιότερα κοινωνικά στρώματα να έχουν την ικανότητα να προσφέρουν στα παιδιά τους ποιοτικότερη παιδεία, ενώ αντίθετα τα φτωχότερα στρώματα να αποκτούν λιγότερο ποιοτική παιδεία ή σε πολλές περιπτώσεις καθόλου παιδεία.

Η πραγματικότητα είναι πως η φορολογία είναι αναπόφευκτη και πως η ανάγκη για αύξηση των φόρων μεγαλώνει όταν η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση. Αυτό που δεν είναι αναπόφευκτο είναι η επιλογή της κοινωνικής τάξης, στην οποία πέφτει το μεγαλύτερο βάρος της αύξησης αυτής. Μερικοί αποκαλούν το φαινόμενο αυτό πάλη των τάξεων και σε περιόδους ύφεσης, όπως η παρούσα, το φαινόμενο αυτό είναι ιδιαιτέρως αναγνωρίσιμο.

Το σύνθημα “χαμηλότερη φορολογία” είναι εντελώς ουτοπικό. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να γίνει κάτι τέτοιο. Παρόλα αυτά υπάρχει δικαιότερη ή λιγότερο δίκαια φορολογία. Το ερώτημα είναι ποιανού κοινωνικού στρώματος η φορολογία θα αυξηθεί και με ποιον τρόπο. Το δίλημμα αυτό είναι σήμερα το κλειδί της πολιτικής διαμάχης παγκοσμίως.



Immanuel Wallerstein, Ιούλιος 15, 2010
Απόδοση: Πράπας Δημήτρης Αύγουστος 1, 2010
Διαβάστε το στα αγγλικά