Στο τελευταίο μέρος του άρθρου Κρίση και Ελπίδα ο Νόαμ Τσόμσκι προτείνει μία εναλλακτική λύση στην κάθε μορφή κρίσης του σύγχρονου κόσμου. Συγκεκριμένα παρουσιάζει το ρόλο που μπορούν να παίξουν τα αυτόνομα εργατικά συνδικάτα στην προώθηση της δημοκρατίας και της ευμάρειας. Επίσης συνδέει τις κοινωνικές αυτές πρακτικές με θεωρητικούς όπως οι αναρχοσυνδικαλιστές G.D.H. Cole και Rudolf Rocker και μαρξιστές όπως οι Anton Pannekoek, Rosa Luxemburg και Paul Mattick. Καταλήγοντας συμπεραίνει πως η πιο σημαντική κρίση της εποχής μας είναι η έλλειψη ποιότητας της δημοκρατίας και η κοινωνική απάθεια.
Οι προειδοποιήσεις για σκόπιμη διάλυση της παραγωγικής ικανότητας των ΗΠΑ είναι γνωστές για δεκαετίες και τελευταία ακούστηκαν ιδιαίτερα από τον Seymour Melman. Ο Melman υπόδειξε επίσης και ένα τρόπο να αντιστραφεί αυτή η διαδικασία. Η κρατικό-ιδιωτική ηγεσία έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις, πράγμα που δε σημαίνει όμως πως οι υπόλοιποι ενδιαφερόμενοι (εργάτες και κοινότητες) θα πρέπει να παρακολουθήσουν τη διαδικασία παθητικά. Με αρκετή λαϊκή υποστήριξη οι εργάτες είναι εφικτό να πάρουν το έλεγχο της παραγωγής και της διαδικασία ανοικοδόμησης μετά την κρίση στα χέρια τους. Μια τέτοια πρόταση δεν είναι ιδιαίτερα ριζοσπαστική. Ένα από τα δημοφιλέστερα εγχειρίδια επιχειρηματικής οικονομίας, το “The Myth of the Global Corporation” αναφέρει χαρακτηριστικά ότι “πουθενά δεν είναι γραμμένο ότι τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα των μετόχων μιας επιχείρησης στις ΗΠΑ αξίζουν μεγαλύτερη προτεραιότητα από ότι τα συμφέροντα των εργαζομένων της εταιρείας.”
Είναι επίσης σημαντικό να θυμίσουμε στους εαυτούς μας ότι η έννοια του εργατικού ελέγχου είναι μια αποκλειστικά Αμερικάνικη ιδέα. Κατά την περίοδο της πρώιμης βιομηχανικής επανάστασης στην Νέα Αγγλία, οι εργάτες είχαν ως δεδομένο ότι “αυτοί που εργάζονται στους μύλους θα έπρεπε να τους έχουν υπό την ιδιοκτησία τους.” Επίσης θεωρούσαν ότι η μισθωτή εργασία είναι διαφορετική από τη σκλαβιά μόνο διότι είναι προσωρινή. Ο Αβραάμ Λίνκολν συμμεριζόταν την άποψη αυτή.
Ένας από τους σημαντικότερους κοινωνικούς φιλοσόφους του 20ου αιώνα, ο John Dewey συμφωνούσε επίσης. Παρόμοια με τους εργάτες του 19ου αιώνα πρότεινε τον περιορισμό “των επιχειρήσεων που αποσκοπούν στο ιδιωτικό κέρδος, διαμέσου κοινωνικού ελέγχου στο τραπεζικό σύστημα, στην κατανομή της γης και στη βιομηχανία. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας τη δύναμη του ανεξάρτητου τύπου και άλλες μορφές προπαγάνδας.” Η βιομηχανία πρέπει να μεταλλαχθεί “από φεουδαλιστικό σε δημοκρατικό θεσμό” βασισμένο στον εργατικό έλεγχο, σε ανεξάρτητους συνεταιρισμούς και σε ομοσπονδιακούς οργανισμούς. Οι ιδέες αυτές βρίσκονται σε σύγκλιση με τις ιδέες αναρχικών όπως ο συντεχνιακός σοσιαλισμός του G.D.H. Cole και με ιδέες αριστερών μαρξιστών όπως οι Anton Pannekoek, Rosa Luxemburg, Paul Mattick και άλλοι. Ο Dewey υποστήριζε ότι χωρίς δημοκρατία στην βιομηχανία η δημοκρατία στην πολιτική είναι αδύνατη και οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να εργάζονται ανελεύθερα και αντιδημιουργικά. Θα εργάζονται μόνο για να πληρώνονται πράγμα που είναι και “ανελεύθερο και ανήθικο.” Ιδέες σαν και τις παραπάνω πηγάζουν από το Διαφωτισμό και τον κλασσικό φιλελευθερισμό πριν αυτός αλλοτριωθεί από τον καπιταλισμό, όπως χαρακτηριστικά ανάφερε ο αναρχοσυνδικαλιστής Rudolf Rocker 70 χρόνια πριν.
Κατά την πάροδο του χρόνου έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες να εξαλειφθούν τέτοιου είδους ιδέες από τα μυαλά των ανθρώπων. Να κερδηθεί όπως λένε στον κόσμο των επιχειρήσεων η “αιώνια μάχη για τα μυαλά των ανθρώπων.” Επιφανειακά μπορεί να φαίνεται ότι τα επιχειρηματικά συμφέροντα έχουν επιτύχει να αφανίσουν παρόμοιες απόψεις αλλά αν κάποιος ερευνήσει περισσότερο θα βρει αρκετά παραδείγματα αντίστασης τα οποία πρέπει να επιβιώσουν και να αναβιώσουν. Ένα από αυτά τα παραδείγματα είναι οι προσπάθειες των εργατών του Youngstown Ohio τριάντα χρόνια πριν. Οι εργάτες της αμερικάνικης βιομηχανίας χάλυβα αντιστάθηκαν σθεναρά στις προσπάθειες κλεισίματος του παραρτήματος του Ohio. Αρχικά η αντίσταση ξεκίνησε με απεργία και διαδηλώσεις που υποστηρίχθηκε και από την κοινότητα της πόλης. Στη συνέχεια ο Staughton Lynd έδωσε τη μάχη στα δικαστήρια προσπαθώντας να πείσει ότι τα συμφέροντα των εργατών πρέπει να έχουν τη μεγαλύτερη προτεραιότητα. Η προσπάθεια δυστυχώς δε ήταν επιτυχής αλλά με περισσότερη λαϊκή υποστήριξη θα μπορούσε να στεφθεί με επιτυχία.
Σήμερα, οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές να αναβιώσουμε προσπάθειες όπως οι παραπάνω. Για παράδειγμα μια ιδιαίτερη πρόκληση εμφανίστηκε το Φεβρουάριο του 2009 όταν ο πρόεδρος Ομπάμα αποφάσισε να δείξει την αλληλεγγύη του στο κόσμο της εργασίας δίνοντας ομιλία σε εργοστάσιο του Ιλινόις. Επέλεξε ένα από τα εργοστάσια της Caterpillar, πράγμα που ξεσήκωσε αντιδράσεις από την εκκλησία, διάφορες φιλειρηνικές ομάδες και οργανισμούς υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Caterpillar είναι εταιρεία παραγωγής βαρέων οχημάτων κάποια από τα οποία είχαν χρησιμοποιηθεί από το Ισραήλ στις κατεδαφίσεις σε κατεχόμενες παλαιστινιακές περιοχές. Επίσης η αντεργατική πολιτική της Caterpillar είναι ιδιαίτερα γνωστή. Τη δεκαετία του 1980, την εποχή που ο Ρέιγκαν επιχειρούσε να διαλύσει το σωματείο εργαζομένων στις αερομεταφορές, η Caterpillar αποφάσισε να ανακαλέσει τα συμβόλαια με το εργατικό σωματείο United Auto Workers. Το σωματείο αποφάσισε να απεργήσει και η Caterpillar απάντησε με την πρόσληψη μπράβων για να σπάσουν την απεργία. Εκείνο το καιρό τέτοιες εργοδοτικές πρακτικές ήταν παράνομες σε όλες τις υπόλοιπες βιομηχανικές χώρες εκτός της Νότιας Αφρικής.
Εάν ο πρόεδρος Ομπάμα επίτηδες επέλεξε την συγκεκριμένη εταιρεία η οποία ηγήθηκε στην υπονόμευση των εργατικών δικαιωμάτων δεν είναι γνωστό. Το πιο πιθανό είναι ότι οι συνεργάτες του ήταν ανενημέρωτοι για το γεγονός. Βέβαια τη περίοδο των γεγονότων στην Caterpillar ο Ομπάμα ήταν δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Σικάγο και οπωσδήποτε διάβαζε την Chicago Tribune, η οποία είχε δημοσιεύσει εκτενή μελέτη των γεγονότων.
Η διάβρωση της μνήμης του κοινού είναι βασικό στοιχείου του πόλεμο κατά των εργατικών δικαιωμάτων και της δημοκρατίας και δυστυχώς αποτελεί ακόμη μια νίκη για την ιδιαίτερα ταξικά συνειδητοποιημένη αστική τάξη της Αμερικής. Οι ηγεσίες των σωματίων δυστυχώς αρνιόταν να κατανοήσουν το παιχνίδι της αστικής τάξης. Μόλις το 1978 ο πρόεδρος του United Auto Workers, Doug Fraser αναγνώρισε την κατάσταση και την κατέκρινε κατηγορώντας τους “αρχηγούς της βιομηχανικής κοινότητας ότι έχουν κηρύξει την έναρξη ταξικού πολέμου εναντίον της εργατικής τάξης, των ανέργων, των φτωχών, των μειονοτήτων και της μεσαίας τάξης. Η ιστορία αποδεικνύει ότι το να εμπιστεύεσαι την αστική τάξη και τους μάνατζερ της είναι αυτοκαταστροφικό. Το σωματείο United Auto Workers (UAW) το αντιλαμβάνεται αυτό σήμερα καθώς το κράτος και οι αστοί συνεργάτες του επιχειρούν να καταργήσουν εργατικά δικαιώματα τα οποία κατακτήθηκαν με αγώνες και να διαλύσουν τον παραγωγικό πυρήνα της Αμερικάνικης οικονομίας.
Αυτό είναι μόνο ένα μικρό μέρος του εγχειρήματος των κέντρων ελέγχου και εξουσίας. Αναδεικνύει όμως την ιδιαίτερη σημασία που έχει η αντίσταση και το κτίσιμο βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης στρατηγικής ώστε να διασωθεί η λειτουργία της δημοκρατίας στις σύγχρονες κοινωνίες. Συγκεκριμένα για την Αμερικάνικη κοινωνία, ένας άμεσος στόχος είναι να πιεστεί το Κογκρέσο να επιτρέψει την κατοχύρωση εργατικών δικαιωμάτων. Η λεγόμενη Employee Free Choice Act είναι η εργατική τροπολογία την οποία το Κογκρέσο είχε δεσμευτεί να υπερψηφίσει αλλά πλέον φαίνεται να παραγκωνίζεται. Ένας ακόμα βραχυπρόθεσμος στόχος είναι ενδυναμωθεί το ανεξάρτητο εργατικό κίνημα το οποίο κατά την περίοδο της άνθησης του έπαιξε το ρόλο βασικού εγγυητή της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων και εργατικών δικαιωμάτων. Ένας μακροπρόθεσμος στόχος είναι να κερδηθεί η εκπαιδευτική και πολιτισμική μάχη η οποία έχει ξεκινήσει και είναι μέρος του λεγόμενου μονομερή ταξικού – πολέμου, το οποίο ο πρόεδρος του UAW ανακάλυψε σχετικά αργά. Αυτό σημαίνει να γίνει προσπάθεια να διαλυθούν οι αυταπάτες της ελεύθερης αγοράς, της παγκοσμιοποίησης του εμπορίου και της αστικής “δημοκρατίας”. Επιπλέον να ξεπεραστεί η περιθωριοποίηση και εξατομίκευση του λαού έτσι ώστε το κοινό να μετατραπεί σε “ενεργό συμμετέχοντα” και όχι σε “παθητικό θεατή” όπως επιχειρείτε από τους θεωρητικούς της αστικής δημοκρατίας.
Η πιο επικίνδυνη από τις κρίσεις οι οποίες ταλανίζουν το σύγχρονο κόσμο είναι αυτή του ελλείμματος δημοκρατίας. Σε περίπτωση που δεν καταφέρουμε να την ανατρέψουμε, πολύ σύντομα θα μετατραπούμε σε απλούς θεατές ανίκανους για κάθε μορφής κοινωνικής πρωτοβουλίας.
Noam Chomsky
chomsky.info, September/October 2009
Μεταφραση: Πράπας Δημήτρης 03/01/2010
Διαβάστε το στα αγγλικά
Δυστυχώς εν μέσω οικονομικής κρίσης αλλά και σε πολλές περιπτώσεις προφασιζόμενοι την κρίση οι μετανάστες θα βιώσουν το νεοφιλελεύθερο πνεύμα σε όλο του το μεγαλείο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οδηγούμαστε σε πολιτικές συρρίκνωσης ουσιαστικά, της μεταναστευτικής ροής καθώς η επιλεκτική μετανάστευση που πρότεινε ο Σαρκοζύ το 2007 αποτελέι πλέον πραγματικότητα. Αν και σε αρχικό επίπεδο υπήρξαν αντιδράσεις από διάφορες χώρες, η τάση πλέον είναι η κοινή (υποχρεωτική) υιοθέτηση πολιτικών από όλα τα κράτη μέλη. Αφήνουμε πίσω μας τη συνθήκη Σέγκεν και επανέρχεται στο προσκήνιο η Frontex (αστυνόμευση, καταστολή, βιομετρικός έλεγχος από το καλοκαίρι που μας έρχεται), ο "νόμος της ντροπής" γίνεται πλέον δεκτός από όλα τα κράτη μέλη, χωρίς τη δυνατότητα διαφωνίας. Πολιτικές αμερικανικής προελεύσεως, που σε πολλές περιπτώσεις ισχύουν εδώ και μια δεκαετία σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, θα εξαπλωθούν σε όλα τα μέλη, για να βιώσουμε έστω και καθυστερημένα στην Ελλάδα την "Ευρώπη Φρούριο". Στόχος λοιπόν της επιλεκτικής μετανάστευσης (βλ.μεταναστευτικό προφίλ), είναι η ένταξη της παράλληλης (παραοϊκονομία)οικονομίας στην τυπική, προκειμένου να ενισχυθούν οικονομίες και σε αυτό θα βοηθήσει η αυστηρά νόμιμη και μόνο, μετανάστευση. Ξεχνάμε πλέον τον όρο αντικανονική μετανάστευση και τη διαχωρίζουμε σε νόμιμη και παράνομη (λες και πρόκειται για απαγορευμένες ουσίες) μετανάστευση.
ReplyDeleteΚαι αν στην Ελλάδα έγινε ένα θετικό βήμα για τους μετανάστες β' γενιάς, είναι λυπηρό εν όνόματι της δημοκρατίας να προβάλλονται σε τέτοιο βαθμό οι ρατσιστικές ιδέες του Λάος και των ομοϊδεατών τους.
Κλείνοντας, θυμίζω οτι η επιβολή διαφόρων μέτρων -πολιτικών για τους μετανάστες λειτουργούν σαν δοκιμαστικός σωλήνας, που εξετάζει τα όρια ανοχής των ξένων συνανθρώπων μας προκειμένου στην πορεία να περισταλούν τα δικαιώματα όλων, ντόπιων και ξένων.