Στο έβδομο μέρος του μακροσκελούς αυτού άρθρου ο Νόαμ Τσόμσκι επιστρέφει στην οικονομική κρίση και την συνδέει άμεσα με το πρόβλημα υπερθέρμανσης του πλανήτη. Επεξηγεί πως συγκεκριμένες αποφάσεις της οικονομικής ελίτ των ΗΠΑ προώθησαν την οικονομία σπατάλης ενέργειας η οποία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οικολογική κρίση. Παραθέτει παραδείγματα εγκληματικών επιλογών των οικονομικών τραστ που κερδοφόρησαν εις βάρος τόσο του αμερικάνικού λαού όσο και του παγκοσμίου κλίματος.
Επιστρέφοντας σε αυτό που η Δύση αναγνωρίζει ως κρίση – την οικονομική κρίση - πιθανότατα θα κουκουλωθεί με κάποιο τρόπο, αφήνοντας τα ινστιτούτα, τα οποία την δημιούργησαν ανέγγιχτα. Τελευταία το Treasury Department επέτρεψε χρηματοδοτήσεις μέσω του TARP (Troubled Asset Relief Program), οι οποίες ενώ από τη μία μειώνουν την ικανότητα δανεισμού των τραπεζών, από την άλλη επιτρέπουν στις τράπεζες να γεμίσουν με χρήματα τις τσέπες συγκεκριμένων ανθρώπων. Χαρακτηριστική είναι η κυνική δήλωση δύο υπαλλήλων της Bank of New York Mellon οι οποίοι δήλωσαν στους New York Times πως “οι ζωές μας θα βελτιωθούν ακόμα και αν η οικονομία θα παραμείνει σε κρίση.”
Ο πρόεδρος της επιφανής νομικής εταιρείας Sullivan & Cromwell έκανε μία παρόμοια πρόβλεψη λέγοντας χαρακτηριστικά πως “η Wall Street, παίρνοντας δισεκατομμύρια δολάρια των φορολογούμενων πολιτών θα αναδυθεί ξανά μετά την κρίση χωρίς καμία αλλαγή.” Οι λόγοι για τους οποίους τα οικονομικά ινστιτούτα θα παραμείνουν ίδια επισημάνθηκαν μεταξύ άλλων και από τον πρώην οικονομολόγο του IMF (International Monetary Fund), Simon Johnson, ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά: “Κατά τη διάρκεια της κρίσης η κυβέρνηση πήρε όλα τα μέτρα ώστε να μην διαταράξει τα συμφέροντα των οικονομικών ινστιτούτων και δεν αμφισβήτησε σε καμία περίπτωση της βασικές αρχές του συστήματος το οποίο ουσιαστικά προκάλεσε την κρίση. Οι ελίτ των επιχειρήσεων οι οποίες προκάλεσαν την κρίση παίρνοντας τεράστια επενδυτικά ρίσκα, έχοντας την υποστήριξη της κυβέρνησης, χρησιμοποιούν τώρα όλη την επιρροή τους για να μην παρθούν μέτρα τα οποία χρειάζονται για την ανάκαμψη της οικονομίας.” Συγχρόνως καταλήγει ο Johnson , “η κυβέρνηση είναι ανίκανη και άβουλη στο να δράσει ενάντια στην συγκεκριμένη ελίτ.” Πράγμα το οποίο δεν προκαλεί έκπληξη, τουλάχιστο σε αυτούς που θυμούνται τα μαθήματα του Adam Smith.
Όμως εκτός από την οικονομική κρίση υπάρχει ακόμη μια σοβαρότερη κρίση ακόμη και για τους πλούσιους και ισχυρούς. Έχει αναλυθεί σε βάθος από ανθρώπους όπως ο Bill McKibben ο οποίος για χρόνια προειδοποιεί για τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε περιοδικά όπως το New York Review of Books. Το τελευταίο του άρθρο στηρίζεται στην βρετανική μελέτη Stern Review(link) η οποία αναγνωρίστηκε από κορυφαίους επιστήμονες Νομπελίστες οικονομολόγους. Στηριζόμενος στην παραπάνω μελέτη ο McKibben συμπεραίνει ότι “το 2009 είναι πολύ πιθανό να είναι η καθοριστική χρονιά για το μέλλον της σχέσης της ανθρωπότητας με τον πλανήτη Γη.” Το Δεκέμβριο στην Κοπεγχάγης θα επιχειρηθεί η υπογραφή μιας παγκόσμιας συνθήκης για την κλιματική αλλαγή. Ο McKibben θεωρεί ότι τα αποτελέσματα του συνεδρίου θα αποδείξουν κατά πόσο οι κυβερνήσεις είναι πρόθυμες να πάρουν αποφάσεις για το κοινό καλό ή αν τα κράτη και οι επιχειρήσεις συνεχίσουν να έχουν την λογική του κέρδους για τους λίγους και ισχυρούς.
Τον τελευταίο καιρό το πρόβλημα έχει αρχίσει να αναγνωρίζεται και από αυτούς που αρχικά το αμφισβητούσαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το The Wall Street Journal, το περιοδικό το οποίο ήταν από τους μεγαλύτερους αρνητές του προβλήματος άλλαξε τελευταία στάση. Ένας λόγος για τον οποίο αυτό συναίβει είναι ότι ανακάλυψαν την προοπτική κέρδους. Αναφέρουν χαρακτηριστικά πως ίσως τα μέτρα που έχουν παρθεί μέχρι σήμερα δεν είναι αρκετά για την αντιμετώπιση του προβλήματος – το οποίο δεν αναγνώριζαν πριν μερικούς μήνες – και πως πρέπει να παρθούν δραστικότερα μέτρα ώστε να επιτύχουμε την μείωση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Τα μέτρα που φυσικά που προτείνουν είναι οι νέες μέθοδοι γεομηχανικής, οι οποίες ως εκ θαύματος θα γεμίσουν και μερικές τσέπες με χρήμα.
Ως συνήθως αυτοί που θα υποφέρουν περισσότερο από την κλιματική αλλαγή είναι οι φτωχοί του πλανήτη, οι οποίοι ταλανίζονται επίσης και από της κρίση φτώχειας. Καθώς το επίπεδο της θάλασσας ανεβαίνει κάποιες από τις πιο παραγωγικές περιοχές του Bangladesh κινδυνεύουν να βυθιστούν. Η σημερινή κρίση είναι σχεδόν βέβαιο πως θα επιδεινωθεί καθώς οι παγετώνες των Ιμαλάιων θα συνεχίσουν να λιώνουν. Μαζί μ' αυτούς κινδυνεύει να καταστραφεί το δίκτυο ποταμών το οποίο κρατάει ζωντανή την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασία εδώ και αιώνες.
Η εικόνα μπορεί να είναι ακόμη πιο άσχημη από αυτή που προβλέπεται από την Stern Report. Μία ομάδα επιστημόνων του MIT πριν λίγο καιρό δημοσίευσε τα αποτελέσματα της “πιο περιεκτικής προσομοίωσης του κλίματος της γης που έχει πραγματοποιηθεί.” Η προσομοίωση αποδεικνύει ότι σε περίπτωση που δεν παρθούν άμεσα μέτρα το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής θα γίνει δύο φορές σοβαρότερο από ότι είχε προβλεφτεί πριν 6 χρόνια με την ίδια μέθοδο. Οι επιστήμονες επισημαίνουν επίσης ότι τα αποτελέσματα της έρευνας μπορεί να είναι ακόμη χειρότερα διότι η μέθοδός τους δε παίρνει υπόψη της επιπρόσθετους παράγοντες που επηρεάζουν την αλλαγή του κλίματος όπως το λιώσιμο των παγετώνων στους πόλους της γης.
Την ίδια στιγμή που οι νέες τεχνολογίες είναι ουσιώδης για την οικονομία, τα προβλήματα αυξάνονται γεωμετρικά. Βρισκόμαστε πλέον μπροστά στην ανάγκη να αναστρέψουμε τα αποτελέσματα των ιδιωτικό-κρατικών επιλογών στην οικονομία και την κοινωνία κατά την μεταπολεμική περίοδο. Οι επιλογές αυτές σκόπιμα προώθησαν μία οικονομία ενεργειακής σπατάλης και περιβαλλοντολογικής καταστροφής που στηρίχθηκε κυρίως σε ορυκτά καύσιμα. Οι κρατικές και ιδιωτικές πρωτοβουλίες, οι οποίες περιλαμβάνουν τεράστια έργα όπως η ερήμωση της υπαίθρου, η κατασκευής προαστίων και η αστικοποίηση ξεκίνησαν στις ΗΠΑ με την συνωμοσία μεταξύ εταιρειών όπως η General Motors, η Firestone, και η Standard Oil of California οι οποίες εξαγόρασαν και στη συνέχεια διέλυσαν τα αποδοτικά και περιβαλλοντολογικά φιλικά ηλεκτρικά μέσα μαζικής συγκοινωνίας στο Los Angeles και δεκάδες άλλες πόλεις. Καταδικάστηκαν τότε για εγκληματική συνωμοσία και τιμωρήθηκαν. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση τότε ανέλαβε να χρηματοδοτήσει το έργο το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την κατασκευή του τεράστιου συστήματος αυτοκινητοδρόμων και αεροδρομίων. Για ακόμη μία φορά η κατασκευή σιδηροδρόμων, οι οποίοι είναι το πλέον φιλικό προς το περιβάλλον μέσο μεταφοράς παραγκωνίστηκε στο βωμό του κέρδους της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων. Τόσο τα αυτοκίνητα όσο και τα αεροπλάνα χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες πετρελαίου. Τα παραπάνω προγράμματα προωθήθηκαν ως μέτρα για την αποφυγή οικονομικής ύφεσης μετά τον πόλεμο της Κορέας.
Η κοινή γνώμη για ακόμα μία φορά δεν έπαιξε κανένα ρόλο και περιορίστηκε σε αποφάσεις μέσα στα πλαίσια που της επιτρέπει η σύγχρονη αστική δημοκρατία. Η περιθωριοποίηση της κοινής γνώμης έχει ως αποτέλεσμα της εξατομίκευση της κοινωνίας και την παγίδευση των απομονωμένων ατόμων σε αυτοκαταστροφικές φιλοδοξίες και τεράστιο χρέος. Οι προσπάθεια “κατασκευής καταναλωτών” και κατεύθυνσης των ανθρώπων “σε επίπλαστες ανάγκες όπως αυτές που δημιουργούνται από τη βιομηχανία της μόδας” αναδύθηκε περίπου ένα αιώνα πριν με τον περιορισμό των δημοκρατικών επιτευγμάτων και την προστασία της “πλούσιας μειονότητας” από τη “ανόητη και ενοχλητική πλειοψηφία.”
Την ίδια στιγμή που οι κρατικό-ιδιωτικές δυνάμεις προωθούσαν την ιδιωτικοποίηση της ζωής και τη μεγιστοποίηση της σπατάλης ενέργειας, υπονόμευαν τις αποδοτικές επιλογές στα πλαίσια της ελεύθερης αγοράς. Για να το θέσουμε απλά, σε περίπτωση που θέλω να πάω από το σπίτι μου στη δουλειά η αγορά προσφέρει την επιλογή μεταξύ ενός Ford ή ενός Toyota αλλά όχι την επιλογή ενός αυτοκινήτου και ενός υπόγειου σιδηροδρόμου. Κάτι τέτοιο θα έπρεπε να προσφέρεται σαν επιλογή σε μια δημοκρατική κοινωνία και η απόφαση θα έπρεπε να παίρνεται από το λαό. Αλλά ακριβώς αυτή η δυνατότητα της επιλογής είναι που υπονομεύεται από τις εκάστοτε πλούσιες ελίτ.
Οι επιπτώσεις των επιλογών αυτών της Αμερικάνικης ελίτ βρίσκονται μπροστά στα μάτια μας και σε πολλές περιπτώσεις φαντάζουν σουρεαλιστικές. Για παράδειγμα την ίδια στιγμή που βασικοί τομείς της Αμερικάνικης βιομηχανίας διαλύονται με αποτέλεσμα να χάνουν τη δουλεία τους χιλιάδες εργαζόμενοι, η αμερικάνικη κυβέρνηση ετοιμάζεται να προχωρήσει σε χρηματοδότηση ύψους 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ευρωπαϊκές ιδιωτικές εταιρείες για την κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου που τόσο πολύ χρειάζονται οι ΗΠΑ και το οποίο καταστράφηκε από τις επιλογές της ελίτ των ΗΠΑ. Καμία λογική...αν φυσικά εξαιρέσεις τη λογική του κέρδους του παγκοσμίου πλέον κεφαλαίου.
Noam Chomsky
chomsky.info, September/October 2009
Μεταφραση: Πράπας Δημήτρης 03/01/2010
Διαβάστε το στα αγγλικά
No comments:
Post a Comment