Κρίση και Ελπίδα : Η δικιά τους και η δικιά μας – Μέρος 5 του Νόαμ Τσόμσκι

Στο πέμπτο μέρος του άρθρου ο Νόαμ Τσόμσκι αναφέρεται στην πολιτική διεύρυνσης που ακολούθησε το ΝΑΤΟ μετά την διάλυση την ΕΣΣΔ και στην πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή του Αφγανιστάν – Πακιστάν. Ειδικότερα αναφέρεται στην διπροσωπία που επέδειξαν οι ΗΠΑ στις συμφωνίες του με τον τελευταίο ηγέτη της ΕΣΣΔ, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Συνεχίζοντας αναδεικνύει τα προβλήματα που δημιουργεί η παρουσία των αμερικάνικων δυνάμεων στο Αφγανιστάν και κλείνοντας επιτίθεται σε κύκλους στο εσωτερικό των ΗΠΑ που προωθούν τον έλεγχο της κοινής γνώμης όσον αφορά στα παραπάνω θέματα.



Η αμυντική πρόφαση ύπαρξης του ΝΑΤΟ είχε τουλάχιστο μία δόση αξιοπιστίας. Μετά την διάλυση όμως της ΕΣΣΔ η αξιοπιστία αυτή χάθηκε παντελώς. Ο Γκορμπατσόφ έκανε μία τεράστια παραχώρηση στην Δύση: επέτρεψε στην ενωμένη Γερμανία να εισχωρήσει σε μία εχθρική στρατιωτική συμμαχία, παρόλο που η Γερμανία μόνη της είχε καταστρέψει δύο φορές τη Ρωσία κατά τη διάρκεια του αιώνα. Τελευταία αποκαλύφθηκε ότι η παραχώρηση αυτή δεν έγινε χωρίς αντάλλαγμα. Η μελέτη των αυθεντικών εγγράφων που υπογράφτηκαν εκείνη την εποχή έγινε από τον Mark Kramer ο οποίος αρχικά επιχείρησε να διαψεύσει την διπροσωπία των ΗΠΑ. Παρόλα αυτά η ερευνά δείχνει ότι η στάση των ΗΠΑ ήταν όντως διπρόσωπη. Ο Kramer σε ένα άρθρο του στην The Washington Quarterly αναφέρει ότι ο πρόεδρος Μπους και ο υφυπουργός James Baker είχαν υποσχεθεί στον Γκορμπατσόφ ότι “το ΝΑΤΟ δε θα αναπτύξει δυνάμεις στην περιοχή της πρώην Ανατολικής Γερμανίας....και ότι η δικαιοδοσία ή οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ δεν θα κινηθούν προς ανατολάς.” Βεβαίωσαν επίσης τον Γκορμπατσόφ ότι “το ΝΑΤΟ θα μετατραπεί σε οργανισμό πολιτικού χαρακτήρα”. Φυσικά δεν υπάρχει λόγος να σχολιάσουμε αυτές τις υποσχέσεις. Η ιστορία που ακολούθησε μιλάει από μόνη της.

Μόλις ο πρόεδρος Κλίντον ανέλαβε καθήκοντα, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς την ανατολή ξεκίνησε. Η διαδικασία επιταχύνθηκε επί προεδρίας Μπους. Η κίνηση αυτή ήταν απειλητική προς τη Ρωσία, η οποία αντέδρασε αναπτύσσοντας το αμυντικό της πρόγραμμα. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του προέδρου Ομπάμα, James Jones, έχει ακόμη πιο φιλόδοξο σχέδιο επέκτασης. Προωθεί την περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ ανατολικά και νότια, και φιλοδοξεί να το μετατρέψει σε μία παγκοσμίου βεληνεκούς δύναμη επέμβασης η οποία φυσικά θα διοικείτε από τις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Jaap de Hoop Scheffer ανέφερε στην συνδιάσκεψη του ΝΑΤΟ ότι “τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ πρέπει να φυλάνε τα δίκτυα μετακίνησης πετρελαίου και φυσικού αερίου προς τη Δύση ” και γενικότερα πρέπει να ελέγχουν τις θαλάσσιες μετακινήσεις και “άλλες σημαντικές υποδομές” ενέργειας ανά τον κόσμο. Τα σχέδια αυτά είναι η έναρξη της νέας φάσης της Δυτικής ηγεμονίας που πιο ευγενικά χαρακτηρίζεται ως “προσπάθεια σταθερότητας και ειρήνης.”

Το Νοέμβριου του 2007 ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε σχέδια για μακροπρόθεσμη στρατιωτική παραμονή στο Ιράκ και “την προσπάθεια ενθάρρυνσης ξένων επενδύσεων, κυρίως αμερικάνικών στο Ιράκ.” Τα σχέδια δεν πραγματοποιήθηκαν μετά από την αντίδραση της Ιρακινής κυβέρνησης και των ευρειών αντιδράσεων – διαδηλώσεων στο εσωτερικό των ΗΠΑ που απαιτούσαν την διεξαγωγή εκλογών στο Ιράκ. Στην περιοχή του Αφγανιστάν η κυβέρνηση Ομπάμα συνεχίζει την δημιουργία πρεσβειών στο μοντέλο πόλη – μέσα – στην – πόλη (city-within-a-city) που πρωτοεμφανίστηκε στην Βαγδάτη. Τέτοιου είδους στρατιωτικές εγκαταστάσεις δεν υπάρχουν αλλού στον κόσμο και είναι αποκλειστικό προνόμιο των ΗΠΑ, πράγμα που αποδεικνύει την παγκόσμια μονοκρατορία των ΗΠΑ.

Καθώς ο πρόεδρος Ομπάμα επιδιώκει να καθιερώσει μία μεγάλης έκτασης εμπορική παρουσία στην περιοχή, ακολουθεί επίσης και την στρατηγική του στρατηγού Petraeus που επιχειρεί να εξωθήσει τους Ταλιμπάν στην περιοχή του Πακιστάν. Μία τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις όσον αφορά στην σταθερότητα της περιοχής. Στην περιοχή κοντά στα σύνορα Πακιστάν – Αφγανιστάν κατοικούν κάποιες από τις πιο ακραίες φυλές. Η σημαντικότερη από αυτές είναι η φυλή των Pashtun που καταλαμβάνουν περιοχές και από τις δύο πλευρές των συνόρων. Επιπλέον τα σύνορα αυτά που επιβλήθηκαν από τους Βρετανούς δεν αναγνωρίστηκαν από το Αφγανιστάν ούτε κατά την περίοδο που ήταν ανεξάρτητο. Στη δημοσίευση του Απρίλη του Κέντρου Διεθνής Πολιτικής (Center for International Policy), αναφέρεται από τον Selig Harrison, έναν από τους σημαντικότερους αναλυτές της περιοχής, ότι το αποτέλεσμα της αμερικάνικης πολιτικής μπορεί να είναι αυτό που ο πρέσβης του Πακιστάν Husain Haqqani ανέφερε ως “Islamic Pashtunistan.” Ο προκάτοχος του Haqqani είχε επίσης αναφερθεί στο πρόβλημα λέγοντας ότι σε περίπτωση που οι Ταλιμπάν ενωθούν με τη φυλή των Pashtun “το παραπάνω ενδεχόμενο – η δημιουργία δηλαδή του Islamic Pashtunistan – θα είναι πολύ πιθανό.”

Η εξέλιξη της κατάστασης έγινε ακόμη πιο δυσοίωνη καθώς κατά τις επιθέσεις θανατώθηκε μεγάλος αριθμός αμάχων, με αποτέλεσμα η στάση του πληθυσμού να σκληρύνει. Την κατάσταση επίσης δυσχεραίνει η επιλογή του στρατηγού Stanley McChrystal – δολοφόνου των ειδικών δυνάμεων – ως επικεφαλής των επιχειρήσεων. Χαρακτηριστική είναι η στάση ενός από τους συμβούλους του ίδιου του Petraeus, του David Kilcullen, ο οποίος περιγράφει την πολιτική των Obama-Petraeus-McChrystal ως θεμελιώδη “στρατηγικό λάθος”, το οποίο μπορεί να οδηγήσει “στην διάλυση του Πακιστανικού κράτους.”

Είναι επίσης αποθαρρυντικό ότι τόσο το Πακιστάν όσο και η Ινδία επεκτείνουν με γοργούς ρυθμούς τα πυρηνικά τους οπλοστάσια. Και οι δύο χώρες βοηθήθηκαν στην ανάπτυξη των πυρηνικών τους οπλοστασίων από τις ΗΠΑ. Το Πακιστάν από την κυβέρνηση Ρέιγκαν και η Ινδία μετά την διμερής συμφωνία περί πυρηνικών μεταξύ ΗΠΑ – Ινδίας. Οι Ινδία και το Πακιστάν μάλιστα, έχουν φτάσει στα πρόθυρα πυρηνικής σύγκρουσης μεταξύ τους αφού και οι δύο διεκδικούν την κοιλάδα του Kashmir. Και οι δύο χώρες επίσης έχουν συγκρουστεί πολεμικά στο παρελθόν με το Αφγανιστάν. Η στάση λοιπόν των ΗΠΑ στην περιοχή αποτελεί σημαντικότατη απειλή για την παγκόσμια ειρήνη.

Επιστρέφοντας στο εσωτερικό των ΗΠΑ αξίζει να σημειωθεί η προσπάθεια που γίνεται από κάποιους κύκλους να ελέγχει η κοινή γνώμη. Ο διακριθείς φιλελεύθερος πολιτικός Dean Acheson συμβουλεύει ότι οι ηγέτες πρέπει να μιλάνε με τρόπο που είναι “υπεράνω από την αλήθεια.” Ο καθηγητής πολιτικών επιστημών του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Samuel Huntington, ο οποίος υποστήριζε κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου ότι είναι αναγκαίο να παραπλανείς την κοινή γνώμη, προωθεί την άποψη ότι η δύναμη της εξουσίας πρέπει να παραμένει αόρατη. Χαρακτηριστικά αναφέρει: “Οι αρχιτέκτονες της εξουσίας στις ΗΠΑ πρέπει να δημιουργήσουν δύναμη ελέγχου η οποία πρέπει να είναι αισθητή αλλά όχι εμφανής. Η δύναμη της εξουσίας παραμένει ισχυρή μόνο όσο βρίσκεται στο σκοτάδι. Σε περίπτωση που γίνει εμφανής από το κοινό τότε εξατμίζεται.” Όσοι επιθυμούν να αντισταθούν σε απόψεις σαν και αυτές και επιθυμούν να μεταβιβάσουν την εξουσία στο λαό πρέπει να προετοιμαστούν για μία καθημερινή μάχη με κυνικούς ανθρώπους που διατυπώνουν τέτοιες απόψεις.

Noam Chomsky
chomsky.info, September/October 2009
Μεταφραση: Πράπας Δημήτρης 17/11/2009
Διαβάστε το στα αγγλικά