Σύμφωνα με τα λόγια του George Washington οι ΗΠΑ ιδρύθηκαν σαν μια «μικρή αυτοκρατορία». Η κατάκτηση της εθνικής κυριαρχίας ήταν μια αυτοκρατορική υπόθεση, παρόμοια με τη εξάπλωση του Μεγάλου Δούκα της Μόσχας. Από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης των ΗΠΑ, ο έλεγχος του δυτικού ημισφαιρίου ήταν πρωταρχικός στόχος. Οι φιλοδοξίες των ΗΠΑ μεγάλωσαν κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου καθώς η Μεγάλη Βρετανία και οι άλλες μικρότερες ευρωπαϊκές αυτοκρατορικές δυνάμεις των προηγούμενων περιόδων είχαν αρχίσει να χάνουν τον έλεγχο. Οι σχεδιαστές της πολιτικής των ΗΠΑ συμπέραναν ότι η Αμερική θα έπρεπε να αποκτήσει «αδιαμφισβήτητη δύναμη» στο παγκόσμιο σύστημα συμπεριλαμβανομένου όχι μόνο του δυτικού ημισφαιρίου αλλά και της πρώην Βρετανικής Αυτοκρατορίας, της Άπω Ανατολής και αργότερα όσο μεγαλύτερου μέρους της Ευρασίας. Πρωταρχικός στόχος του ΝΑΤΟ ήταν να μπλοκάρει τυχόν κινήσεις ανεξαρτητοποίησης της Δυτικής Ευρώπης. Αυτό έγινε ακόμη πιο εμφανή μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Το ΝΑΤΟ όχι μόνο δεν διαλύθηκε αλλά επεκτάθηκε σε αντίθεση με τις υποσχέσεις των ΗΠΑ στον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί ούτε μέχρι την Ανατολική Γερμανία και ότι «το ΝΑΤΟ θα μεταλλαχθεί από στρατιωτικό σε ένα περισσότερο πολιτικό οργανισμό». Φτάνοντας στο σήμερα θα λέγαμε ότι το ΝΑΤΟ είναι ένας παγκόσμιος οργανισμός παρέμβασης κάτω από την αδιαμφισβήτητη κυριαρχία των ΗΠΑ. Είναι στη δικαιοδοσία του - που μόνο του δίνει στον εαυτό του - ο έλεγχος των πηγών ενέργειας, των μετακινήσεων ενεργείας και των θαλάσσιων διαδρομών. Η Ευρώπη είναι απλώς ένα πιστός ακόλουθος – συνεργάτης.
Καθ' όλη την παραπάνω ιστορική περίοδο, η Λατινική Αμερική κατείχε την πρώτη θέση στα σχέδια των ΗΠΑ για παγκόσμιο έλεγχο. Όταν η Ουάσινγκτον έκανε σχέδια για την ανατροπή της κυβέρνησης του Αλλιέντε στη Χιλη το 1971, το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ της κυβέρνησης Nixon διατύπωνε την άποψη αν οι ΗΠΑ δεν καταφέρουν να ελέγξουν την Λατινική Αμερική «δεν μπορούν να έχουν την απαίτηση να επιτύχουν τον θεμιτό έλεγχο στον υπόλοιπο κόσμο». Το πολιτικό αυτό πρόβλημα έγινε εντονότερο τα τελευταία χρόνια κατά τα οποία έγινα επιτυχείς προσπάθειες ενοποίησης της Λατινικής Αμερικής πράγμα που ήταν απαραίτητο για την επιτυχή ανεξαρτητοποίηση των χωρών της. Επίσης οι παραδοσιακές, ευρωπαϊκής κυρίως καταγωγής ολιγαρχίες,. άρχισαν να χάνουν τον έλεγχο που διατηρούσαν για αιώνες.
Το πρόβλημα έφτασε στο έπακρο πριν ένα χρόνο όταν η Βολιβία, η φτωχότερη χώρα την Νότιας Αμερικής κατάφερε να εκλέξει πρόεδρο τον Έβο Μοράλες ο οποιος προέρχεται από τον αυτόχθονο πληθυσμό που αποτελεί και την πλειοψηφία του συνολικού πληθυσμού της Βολιβίας. Μετά την νίκη του Μοράλες στο δημοψήφισμα του 2008, στο οποίο συγκέντρωσε ποσοστό μεγαλύτερο αυτού του 2005, οι παραδοσιακές ολιγαρχίες της περιοχής υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ στράφηκαν στη βία. Το αποτέλεσμα ήταν η δολοφονία πολλών αγροτών υποστηρικτών του Μοράλες. Σε απάντηση στη σφαγή πραγματοποιήθηκε συνάντηση της UNASUR (Ένωση Δημοκρατιών της Νότιας Αμερικής). Τα μέλη του συμβουλίου - όλες οι χώρες της Νότιας Αμερικής - δήλωσαν «την υποστήριξή τους στη νόμιμη συνταγματική κυβέρνηση του Έβο Μοράλες που η εκλογή της έγινε από την μεγάλη πλειοψηφία της χώρας». Ο Μοραλες ευχαρίστησε την UNASUR δηλώνοντας «ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της Νότιας Αμερικής, οι χώρες της περιοχής αποφάσισαν να επιλύσουν τα προβλήματά του χωρίς την παρουσία των ΗΠΑ».
Το παραπάνω γεγονός είναι ιστορικής σημασίας.
Επιπρόσθετες ενέργειες κάναν το πρόβλημα των σχεδιαστών εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ ακόμα πιο έντονο. Μία από αυτές ήταν η απόφαση του προέδρου του Εκουαδόρ, Ραφαέλ Κορέα να τερματίσει την χρήση της Μάντα, μιας από τις τελευταίες αμερικάνικες βάσεις στην Λατινική Αμερική.
Τον Ιούλη του 2009 οι ΗΠΑ και η Κολομβία σύναψαν μυστική συμφωνία που επέτρεπε τη χρήση από τις ΗΠΑ εφτά στρατιωτικών βάσεων στην Κολομβία. Ο επίσημος λόγος ήταν να καταπολεμηθεί το εμπόριο ναρκωτικών και η τρομοκρατία. Αλλά όπως ανώτερα στρατιωτικά και πολιτικά στελέχη της Κολομβίας δήλωσαν στο Associated Press (AP) ο πραγματικός λόγος της χρήσης των βάσεων είναι να γίνει η Κολομβία επίκεντρο για τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή της Λατινικής Αμερικής. Από πλευράς της οι ΗΠΑ θα πρόσφεραν στην Κολομβία στρατιωτικό υλικό. Η Κολομβία έχει ήδη γίνει ο βασικός αποδέκτης στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ, την ίδια στιγμή που κατέχει μία από τις χειρότερες θέσεις όσον αφορά στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κεντρική Αμερική. Η ιδιαίτερη σχέση μεταξύ της στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ και της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε διάφορες χώρες έχει από καιρού επισημανθεί και μελετηθεί από την επιστημονική κοινότητα.
Το AP επίσης έκανε αναφορά σε ένα έντυπο του Αμερικάνικου επιτελείου εναέριων επιχειρήσεων (Air Mobility Command) του 1999 το οποίο κατέγραφε ότι η βάση στο Palanquero στην Κολομβία μπορεί να γίνει το κέντρο από όπου εναέριες επιχειρήσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν προς οποιαδήποτε μέρος της Λατινικής Αμερικής. Συγκεκριμένα το έγγραφό ανέφερε ότι ένα C-17 (στρατιωτικό μεταφορικό αεροπλάνο) που βρίσκεται στο Palanquero μπορεί να διασχίσει τη μισή Αμερικάνικη ήπειρο χωρίς να χρειαστεί ανεφοδιασμό.
Στης 28 Αυγούστου η UNASUR συναντήθηκε στο Bariloche της Αργεντινής. Το κύριο θέμα της συνάντησης ήταν οι στρατιωτικές βάσεις στην Νότια Αμερική. Μετά από έντονες εσωτερικές διαμάχες η τελική δήλωση ήταν ότι η Νότια Αμερική πρέπει να γίνει η «χώρα της ειρήνης» και καμία εξωτερική παρέμβαση δεν μπορεί να απειλεί την ειρήνη στην περιοχή. Επίσης αποφασίστηκε να μελετηθεί εκτενέστερα η αναφορά του Αμερικάνικου επιτελείου εναέριων επιχειρήσεων (Air Mobility Command). Δυστυχώς οι λεπτομέρειες της υλοποίησης αφέθηκαν για επόμενη συνάντηση.
Ο επίσημος λόγος της ύπαρξης των βάσεων που υποστηρίζουν οι ΗΠΑ κατακρίθηκε έντονα από τον πρόεδρο Μοράλες, που με το συνδικαλιστικό του παρελθόν στα συνδικάτα παραγωγών κόκας ήξερε καλά το θέμα. Ο Μοράλες ανάφερε ότι Αμερικάνοι στρατιώτες είχαν ανοίξει πολλές φορές πυρ εναντίον των μελών των συνδικάτων. Συγκεκριμένα είπε «τώρα που δεν μπορούν πλέον να μας αποκαλέσουν κομμουνιστές, μας αποκαλούν έμπορους ναρκωτικών και τρομοκράτες...η ιστορία της Λατινικής Αμερικής επαναλαμβάνεται».
Ο Μοράλες επίσης υποστήριξε ότι ο βασικός υπεύθυνος για τη βία στην Λατινική Αμερική είναι η κατανάλωση ναρκωτικών στις ΗΠΑ. Και αναρωτήθηκε αν θα γινόταν ποτέ αποδεκτό από τις ΗΠΑ η αποστολή στρατευμάτων της UNASUR με σκοπό να ελεγχθεί η κατανάλωση ναρκωτικών.
Η ρητορική ερώτηση του Μοράλες μπορεί να επεκταθεί. Φανταστείτε τι θα γινόταν αν η UNASUR, η Κίνα ή άλλες χώρες αποφάσιζαν να δημιουργήσουν στρατιωτικές βάσεις στο Μεξικό με την δικαιολογία να εξαλείψουν τους ρύπους που προέρχονται από την Νότια Καρολίνα και το Κεντάκι χρησιμοποιώντας θαλάσσιες και εναέριες δυνάμεις οι οποίες θα βοηθούσαν το οικολογικό αυτό εγχείρημα.
Η ιδέα και μόνο ότι εξωτερικές δυνάμεις θα ανακατευθούν με το ζήτημα των ρύπων στις ΗΠΑ ακούγεται γελοία και σίγουρα δεν περνάει από το μυαλό κανενός. Το γεγονός ότι οι δικαιολογίες των ΗΠΑ για τις επιχειρήσεις κατά του εμπορίου ναρκωτικών γίνεται αποδεκτές και πολλές φορές υποστηρίζονται και από άλλες χώρες αποδεικνύει ξεκάθαρα της αυτοκρατορική νοοτροπία των ΗΠΑ.
Ακόμα και αν αποδεχτούμε τα λεγόμενα των ΗΠΑ είναι πολύ δύσκολο να πάρουμε σοβαρά τους στόχους που θέτουν για το λεγόμενο «πόλεμο κατά των ναρκωτικών». Και αυτό γιατί πρώτον είναι αποδεδειγμένο ότι άλλες μέθοδοι όπως η πρόληψη και η θεραπεία είναι και αποτελεσματικότερες και φτηνότερες. Και δεύτερον διότι πολιτικές όπως η εγκληματικοποίηση της χρήσης, η καταστολή και ο πόλεμος έχουν αποτύχει εντελώς στο να λύσουν το πρόβλημα.
Το περασμένο Φεβρουάριο, η Επιτροπή Λατινικής Αμερικής για τα Ναρκωτικά και τη Δημοκρατία δημοσίευσε μία ανάλυση σχετικά με τον πόλεμο των ΗΠΑ κατά των ναρκωτικών. Η επιτροπή που αποτελείτε εκτός άλλων από τους πρώην προέδρους χωρών της Βραζιλίας (Fernando Cardoso), του Μεξικού (Ernesto Zedillo) και της Κολομβίας (César Gavíria) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» έχει αποτύχει εντελώς και πρότεινε αλλαγή πολιτικής και χρήση ειρηνικών μεθόδων. Η ανάλυση είχε την ίδια τύχη όπως και πολλές προηγούμενες επιστημονικές αναλύσεις. Κατέληξε στο καλάθι των αχρήστων. Το γεγονός ότι σημαντικές αναλύσεις δεν παίρνονται υπόψη αποδεικνύει περίτρανα ότι ο «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» όπως και ο πόλεμος κατά του εγκλήματος και της τρομοκρατίας αποτελούν απλώς μία φτηνή δικαιολογία που επιλέχτηκε περίτεχνα για να αποκρύψει τους πραγματικούς λόγους των παραπάνω πολέμων.
Η εγκατάσταση στρατιωτικών βάσεων στη Κολομβία αποτελεί μόνο ένα σκέλος της προσπάθειας των ΗΠΑ να επανακτήσουν την ικανότητα παρέμβασης στην Λατινική Αμερική. Συγχρόνως η αμερικάνικη στρατιωτική βοήθεια προς την Κολομβία έχει πολλαπλασιαστεί και τα στρατιωτικά γυμνάσια επικεντρώνονται περισσότερο στην εκπαίδευση πεζικού το οποίο μπορεί να δράσει κατά του λεγόμενου «επαναστατικού λαϊκισμού». Επίσης στο εσωτερικό των ΗΠΑ οι αποφάσεις περί στρατιωτικών εκπαιδεύσεων γίνεται πλέον από το Πεντάγωνο και όχι από το State Department πράγμα που δεν επιτρέπει καμία δημοκρατική αντίδραση στις αποφάσεις που λαμβάνονται.
Η στρατικοποίηση της Νότια Αμερικής είναι απλώς ένα κομμάτι του παγκόσμιου σχεδιασμού των ΗΠΑ. Στο Ιράκ υπάρχουν διάφορες στρατιωτικές βάσεις για τις οποίες δεν υπάρχει σχεδόν καμία πληροφορία για το ποιος είναι ο ρόλος τους. Στην Βαγδάτη η λεγόμενη πόλη – μέσα – στην – πόλη αμερικάνικη πρεσβεία όχι μόνο παραμένει αλλά η επιχορήγηση της αυξάνεται στα $1.8 δις το χρόνο. Η κυβέρνηση Ομπάμα συνεχίζει την κατασκευή γιγαντιαίων πρεσβειών στο Πακιστάν και στο Αφγανιστάν. Επίσης οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία απαιτούν η στρατιωτική βάση στο Diego Garcia, η οποία χρησιμοποιήθηκε ευρέως στους τελευταίους πολέμους των ΗΠΑ, να εξαιρεθεί από τη συμφωνία δημιουργίας ουδέτερης ζώνης πυρηνικών όπλων (nuclear-free-weapons zone, NFWZ) στην Αφρική. Το ίδιο συμβαίνει και για διάφορες αμερικάνικες βάσεις στον ειρηνικό. Φυσικά κανένας λόγος δεν γίνεται για δημιουργία τέτοιας ζώνης στην Μέση Ανατολή, πράγμα που θα μπορούσε να αποτελέσει λύση στα διπλωματικά προβλήματα με τον Ιράν. Η σημαντικότατη παγκόσμια υποστήριξη (μεγάλη υποστήριξη υπάρχει επίσης και στο εσωτερικό των ΗΠΑ) στη δημιουργία τέτοιας ζώνης στη Μέση Ανατολή ως συνήθως δεν παίρνετε υπόψη.
Παραφράζοντας τα λόγια του προέδρου Ομπάμα θα λέγαμε ότι «η παγκόσμια ειρήνη» δεν είναι μέσα «στις αλλαγές που θα μπορούσατε να πιστεύετε ότι είναι εφικτές».
Noam Chomsky
chomsky.info, August 30, 2009
Μεταφραση: Πράπας Δημήτρης 2/10/2009
Διαβάστε το στα αγγλικά